AK Parti dönemindeki Balkan politikası “bölgesel sahiplenme” ve “kapsayıcılık” ilkeleri gözetilerek şekillendirilmiştir. Balkan politikasının dört ana eksenini; üst düzeyli siyasi diyalog, herkes için güvenlik, azami ekonomik entegrasyon ve bölgedeki çok etnikli, kültürlü, dinli toplumsal yapıların korunması oluşturmuştur. Bölge ülkeleri arasında “ortak çıkar alanları” yaratılarak mevcut işbirliğinin hızlandırılması ve kapsamlı bir bölgesel entegrasyon sağlanması Türkiye’nin hedeflerinin başında gelmiştir. Ayrıca çok hızlı bir şekilde değişen Balkanlarda yaşanan bölgesel ilişkiler Türkiye açısından devamlılığını sağlayan temel hedeflerden biri de Osmanlı Devleti’nden bölgede kalan Müslümanların burada güvenli bir şekilde yaşamasını sağlamak olmuştur.
Dikkat: Türkiye, Balkanlarda dış politika hedeflerini gerçekleştirebilmek için en önemli dış politika aracı olarak “yumuşak güç” ilkesini ve unsurlarını kullanmıştır.
Bu dönemde; Türkiye, Balkanlarda dış politika hedeflerini gerçekleştirebilmek için en önemli dış politika aracı olarak “yumuşak güç” ilkesini ve unsurlarını kullanmıştır. Bu bağlamda bölge ülkelerine insani yardımlar yapılmış, eğitimsel, kültürel ve bilimsel çalışmalar gerçekleştirilmiş, ekonomik ve ticari alanda yatırımlar yapılmış, bölge insanlarına yeni iş fırsatları sunulmuş, bölgenin refah ve mutluluğuna katkı sunulmuştur. Bu da Türkiye’nin Balkanlarda saygınlığını, güvenilirliğini artırmıştır. Türkiye bu saygınlık ve güvenilirliğini bazı yumuşak güç kurumları aracılığıyla gerçekleştirmiştir. Bu kurumlar, Türk İşbirliği ve Kalkınma Ajansı (TİKA), Kızılay, Yunus Emre Enstitüsü’dür. Ayrıca Türkiye ile bağlantılı kurulan üniversiteler de bölgede Türkiye’nin etkinliğini artırmıştır.
Türkiye’de AK Parti’nin iktidara gelmesinin ardından Balkan ülkeleri ile ikili ilişkilere büyük önem verilmiş, bölge ülkelerinin tümüyle iyi ilişkiler kurulmuş ve sürdürülmüştür. Bu ülkelerle ikili ilişkiler; bağımsızlık, egemenlik ve toprak bütünlüğüne saygı ve içişlerine karışmama prensipleri üzerine kurulmuş, tarihi bağlar ve iyi komşuluk ilkesi ışığında daha da gelişmiştir. Türkiye ve Balkan ülkeleri halkları arasında tarihsel ve güçlü bağlar bulunduğu ve Balkan ülkelerinde azınlık, soydaş ve akraba topluluklar, diğer yandan da Türkiye’de Balkan kökenli vatandaşlar yaşadığı için, Balkanlar’da ortaya çıkan bunalımlar Türkiye’yi yakından etkilemiştir. Balkanlar’da barış ve istikrarın korunması Türkiye için bu açıdan da hayati önem taşımıştır. Ayrıca bu dönemde Türkiye 1990’lardan itibaren uyguladığı bazı politikaları aynı şekilde devam ettirmiştir. Bunlar Bosna-Hersek’te savaş sürecini bitiren Dayton Barış Antlaşması ile kurulan düzenin devam ettirilmesi, Kosova’nın bağımsızlığının her platformda desteklenmesi, Balkan ülkelerinin NATO ve AB gibi kurumlara üyeliğinin desteklenmesi, özellikle de Balkanlardaki Türklerin azınlık haklarının korunması olmuştur.
Türkiye, Balkanlar’daki uluslararası varlığın özellikle Kosova ve Bosna-Hersek’te hem bu ülkelerin devlet yapılanmasının güçlendirilmesi hem de bölgesel istikrar açısından önemli ve gerekli olduğuna inanmış, bu anlayışla Balkanlardaki tüm uluslararası var olan kuruluşlara ve girişimlere katılmıştır. Bosna-Hersek’te ve Kosova’da uluslararası mekanizmalara etkin desteğinin bir yansıması olarak Türkiye uluslararası askerî (KFOR ve EUFOR) ve sivil mevcudiyetlere (UNMIK, EULEX) asker ve emniyet personeli ile katkıda bulunmuştur. Buna paralel olarak, Türkiye bölgenin geleceğine en fazla katkıyı Balkan ülkelerinin sağlayabileceği inancında olup bu anlayışla Balkanlar’daki özgün işbirliği mekanizmalarının geliştirilmesi üzerinde de hassasiyetle durmuştur.
Bu bağlamda, 1996 yılında kurulan ve Türkiye’nin kurucu üye olduğu Güneydoğu Avrupa İşbirliği Süreci (GDAÜ) bölgeden kaynaklanan yegane girişim olarak önem taşımıştır. GDAÜ’nün operasyonel kolunu teşkil eden Bölgesel İşbirliği Konseyi’nin (BİK) 27 Şubat 2008’de resmen faaliyete geçmiştir. Türkiye, BİK’in kurucu üyeleri arasında yer almakta, bütçesine önemli miktarda katkıda bulunmakta ve bölgesel nitelikteki ortak projelerde belirleyici rol üstlenmektedir. Türkiye, Haziran 2009-Haziran 2010 tarihleri arasında üstlendiği GDAÜ Dönem Başkanlığı görevini başarıyla yerine getirmiş ve bölgesel sahiplenmenin en güzel örneklerinden birini sergilemiştir.
Bu dönemde iyi komşuluk ilişkileri ve bölgesel işbirliğine yapılan katkıların en somut örneğini Türkiye’nin inisiyatifi ile 2009 yılında kurulan Türkiye-Hırvatistan-Bosna-Hersek ve Türkiye-Sırbistan-Bosna-Hersek üçlü danışma mekanizmaları oluşturmuştur. Bölgede kısa sürede kaydadeğer güven artırıcı önlem olarak kabul gören bu işbirliği mekanizmaları ile bir yandan Bosna-Hersek’te barış, istikrar ve refahın pekiştirilmesine çalışılmış, diğer yandan ise, Balkanların daha istikrarlı hale gelmesine çaba sarf edilmiştir. Bosna-Hersek’in Sırbistan’a Büyükelçi ataması, Sırbistan Parlamentosu’nda Srebrenica katliamı hakkında kınama ve özür kararı çıkarılması, dönemin Sırbistan Cumhurbaşkanı Tadiç’in Türkiye Cumhurbaşkanı Erdoğan ile birlikte Srebrenica’yı ziyaretleri zirvelerin yarattığı olumlu atmosferle mümkün olmuştur.
İlki 2010 yılında toplanan Türkiye-Bosna-Hersek-Sırbistan Üçlü Zirvesi’nin son toplantısı Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın ev sahipliğinde 14-15 Mayıs 2013 tarihlerinde Ankara’da gerçekleştirilmiştir. “Geleceği Birlikte İnşa Etmek” temasının da kullanıldığı zirve toplantıları sonrasında Türkiye-Bosna-Hersek ve Sırbistan arasında siyasi, ekonomik, ticari, kültür, eğitim, bilim, enerji, altyapı, ulaştırma, spor ve turizm alanlarındaki işbirliğinin geliştirilmesi hususlarında üçlü danışma sürecinin işlevsel bir kurumsal çerçeve olarak taşıdığı öneme dikkat çekilmiştir.
Türk İnkılabı 
Yorum bırakın